Giriş
Birden fazla kişinin ortak malik olduğu taşınmazlar veya taşınır mallar, zamanla hukuki ve fiili sorunlara yol açabilir. Ortaklar arasında anlaşmazlık yaşanması veya malın paylaşımında uzlaşı sağlanamaması durumunda, ortaklığın giderilmesi davası açılarak mülkiyetin hukuki açıdan sonlandırılması mümkündür.
Bu makalede, ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasının ne olduğu, nasıl açılacağı, dava sürecinin nasıl işlediği ve Yargıtay kararları doğrultusunda dikkat edilmesi gerekenler ele alınacaktır.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davası, bir taşınmaz veya taşınır mal üzerindeki paylı (müşterek) veya elbirliği (iştirak) mülkiyetinin sona erdirilmesi için açılan davadır.
Bu dava sonunda mahkeme, ortaklığın hangi şekilde sona erdirileceğine karar verir ve mülk üzerindeki ortaklık hukuken ortadan kalkar.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Kimler Tarafından Açılabilir?
Bu dava, ortaklardan herhangi biri tarafından açılabilir. Tüm ortakların rızası olmadan da açılabilmesi, bu davanın en önemli özelliklerinden biridir.
Kimler dava açabilir?
✅ Taşınmaz veya taşınır mal üzerinde pay sahibi olan herkes
✅ Miras yoluyla ortak mülkiyet kazanan mirasçılar
✅ Eşler arasındaki mal paylaşımına konu taşınmaz sahipleri
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nasıl Açılır?
Dava süreci şu adımlardan oluşur:
1. Yetkili ve Görevli Mahkeme
- Yetkili Mahkeme: Malın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi
- Görevli Mahkeme: Sulh Hukuk Mahkemesi, ancak taşınmazın aynına ilişkin bir ihtilaf varsa Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir.
2. Dava Dilekçesi Hazırlanması
Dava açarken şu hususlar belirtilmelidir:
✅ Ortaklığın hangi taşınmaz veya taşınır üzerinde olduğu
✅ Pay sahiplerinin kimler olduğu
✅ Talep edilen satış veya aynen bölüşüm yöntemi
✅ Mahkemeye sunulacak deliller
3. Ortaklığın Giderilme Yöntemleri
Mahkeme, ortaklığı iki şekilde sona erdirebilir:
A. Aynen Taksim (Fiili Paylaşım Yolu)
- Mülkün fiziksel olarak bölünebilir olması gerekir.
- Bölünebilir taşınmazlarda ortaklar tapuda bağımsız hak sahibi olur.
- Tarlalar, büyük araziler gibi bölünebilir taşınmazlar için uygundur.
- Apartman daireleri gibi bölünmesi mümkün olmayan taşınmazlarda uygulanmaz.
B. Satış Yolu ile Paylaşım (İhale Yöntemi)
- Malın bölünememesi durumunda, mahkeme satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verir.
- Taşınmaz, mahkeme tarafından açık artırma usulüyle satılır.
- Elde edilen gelir, ortaklar arasında hisseleri oranında paylaştırılır.
4. Mahkeme ve İcra Süreci
- Mahkeme bilirkişi incelemesi yaptırarak malın değerini belirler.
- Taksim mümkünse paylaşım yapılır, değilse açık artırma yöntemi uygulanır.
- Satış, genellikle icra yoluyla yapılır ve bedel ortaklara dağıtılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Zamanaşımı Var mı?
Hayır! Ortaklığın giderilmesi davasında zamanaşımı süresi yoktur. Ortaklardan herhangi biri, dilediği zaman dava açabilir.
Ancak, hak kayıplarını önlemek için dava sürecinin mümkün olduğunca erken başlatılması tavsiye edilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Deliller
Mahkemede şu deliller dikkate alınır:
📌 Tapu kayıtları
📌 Kadastro bilgileri
📌 Tanık beyanları (Bölünebilirlik konusunda uzman tanıklar)
📌 Bilirkişi raporları
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Masraflar ve Harçlar
Bu davayı açarken ödenecek giderler şunlardır:
| Gider Türü | Yaklaşık Tutar (2024) |
|---|---|
| Başvuru harcı | 500-1.500 TL |
| Bilirkişi ücreti | 3.000-10.000 TL |
| Keşif masrafları | 2.000-5.000 TL |
| Satış ilan masrafları | 1.500-5.000 TL |
| Toplam (ortalama) | 10.000 – 20.000 TL |
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın süresi, mahkemelerin yoğunluğuna ve taşınmazın niteliğine bağlı olarak değişebilir.
| Aşama | Tahmini Süre |
|---|---|
| İlk Derece Mahkemesi | 6 ay – 1,5 yıl |
| İstinaf (Bölge Adliye Mahkemesi) | 6 ay – 1 yıl |
| Temyiz (Yargıtay Süreci) | 1 – 2 yıl |
Genellikle davalar, ortalama 1-3 yıl içinde sonuçlanmaktadır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Diğer ortaklar istemese bile dava açabilir miyim?
✅ Evet! Ortaklardan birinin istememesi, dava açılmasına engel değildir.
2. Ortaklardan biri taşınmazı satın almak isterse ne olur?
✅ Mahkeme, açık artırmada ortaklara öncelikli satın alma hakkı tanır.
3. Dava devam ederken taşınmazı satabilir miyim?
✅ Dava devam ederken hisse devri yapılabilir ancak yeni malik davaya dahil olur.
4. Kardeşler arasında ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?
✅ Evet! Miras kalan taşınmazlarda kardeşler anlaşamazsa bu dava açılabilir.
5. Apartman dairesi için ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?
✅ Evet! Ancak daire bölünemezse, satış yöntemi uygulanır.
Sonuç
Ortaklığın giderilmesi davası, ortak mülkiyete konu olan taşınmaz veya taşınır malların hukuki olarak bölüşülmesini sağlamak için açılan bir davadır.
Eğer taraflar anlaşamazsa, mahkeme taşınmazın bölünmesine veya satışına karar verir. Bu süreçte hukuki bilgi ve strateji büyük önem taşıdığından, bir gayrimenkul hukuku avukatıyla sürecin yönetilmesi önerilir.
Bir yanıt yazın