Boşanma sonrası çocukların velayeti genellikle anne veya babaya verilir. Ancak bazı durumlarda mahkeme, “ortak velayet” kararı alarak çocuğun hem anne hem de baba ile eşit düzeyde ilişkisini sürdürmesini sağlayabilir.
Bu yazıda, ortak velayet nedir, nasıl uygulanır, şartları nelerdir ve Türkiye’de ortak velayet mümkün mü? gibi konuları ele alacağız.
Ortak Velayet Nedir?
📌 Ortak velayet, boşanma sonrası çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve diğer temel ihtiyaçları konusunda anne ve babanın eşit hak ve sorumluluklara sahip olduğu bir velayet türüdür.
Bu sistemde çocuk, yalnızca bir ebeveynin sorumluluğunda olmaz; her iki ebeveyn de çocuğun gelişimi ve karar süreçlerinde aktif rol alır.
🔹 Örnek:
- Çocuğun nerede yaşayacağı, hangi okula gideceği, hangi sağlık hizmetlerinden yararlanacağı gibi konularda anne ve baba ortak karar alır.
- Çocuk, belirlenen bir plan çerçevesinde hem annesiyle hem de babasıyla vakit geçirir.
Ortak Velayetin Şartları Nelerdir?
Ortak velayet, her boşanma davasında otomatik olarak uygulanmaz. Mahkemenin ortak velayet kararı verebilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir:
✅ Ebeveynler arasında ciddi bir anlaşmazlık olmamalıdır.
✅ Anne ve baba, çocuğun yüksek menfaatlerini gözetmelidir.
✅ Ebeveynlerin her ikisi de çocuğa bakım sağlayabilecek durumda olmalıdır.
✅ Çocuğun psikolojik ve fiziksel gelişimini olumsuz etkileyecek bir ortam bulunmamalıdır.
📌 Önemli:
Eğer ebeveynlerden biri çocuğa zarar verme ihtimali taşıyorsa (örneğin, şiddet, ihmal, alkol veya madde bağımlılığı gibi durumlar varsa) mahkeme ortak velayet kararı vermez.
Ortak Velayet Türkiye’de Mümkün mü?
📌 Türkiye’de ortak velayet, yalnızca tarafların anlaşmalı boşanması halinde mümkündür.
🔹 2016 yılında Yargıtay 2. Hukuk Dairesi tarafından verilen bir karar doğrultusunda, anlaşmalı boşanmalarda tarafların talebi üzerine ortak velayete karar verilebilir.
🔹 Ancak, çekişmeli boşanma davalarında ortak velayet uygulaması çok nadirdir ve genellikle çocuğun yüksek yararı gözetilerek tek taraflı velayet kararı verilir.
📌 Özetle:
✅ Anlaşmalı boşanmalarda ortak velayet mümkündür.
❌ Çekişmeli boşanmalarda ortak velayet genellikle uygulanmaz.
Ortak Velayet Nasıl Alınır?
Ortak velayet talep etmek için şu adımlar izlenir:
1. Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Ortak Velayet Eklenmeli
- Eşler, anlaşmalı boşanma protokolünde “çocuğun velayetinin ortak olarak sürdürülmesi” konusunda mutabık olduklarını açıkça belirtmelidir.
2. Mahkemeye Ortak Velayet Talebi Sunulmalı
- Mahkemeye verilen dilekçede, çocuğun ortak velayet altında daha sağlıklı gelişeceği vurgulanmalıdır.
3. Hâkim Değerlendirmesi
- Hâkim, çocuğun menfaatini göz önünde bulundurarak ortak velayet kararının çocuğa zarar verip vermeyeceğini değerlendirir.
- Eğer çocuk için ortak velayet uygun görülürse, mahkeme ortak velayet kararı verebilir.
📌 Unutmayın: Mahkeme, ortak velayet kararında çocuğun yaşı, ebeveynlerin yaşam koşulları ve çocuğun menfaatini dikkate alır.
Ortak Velayetin Avantajları ve Dezavantajları
✅ Avantajları:
✔ Çocuk her iki ebeveynle eşit ilişki kurar.
✔ Ebeveynler arasında dengeli bir sorumluluk paylaşımı olur.
✔ Çocuğun duygusal ve psikolojik gelişimi olumlu etkilenir.
❌ Dezavantajları:
❌ Ebeveynler arasında ciddi anlaşmazlıklar varsa, ortak velayet uygulanması zor olabilir.
❌ Çocuğun iki farklı ev arasında gidip gelmesi, bazı durumlarda uyum problemlerine yol açabilir.
Ortak Velayet ile Tek Taraflı Velayet Arasındaki Farklar
| Kriter | Ortak Velayet | Tek Taraflı Velayet |
|---|---|---|
| Karar Yetkisi | Anne ve baba eşit yetkiye sahiptir. | Velayet sahibi ebeveyn kararları tek başına alır. |
| Çocuğun Yaşam Düzeni | Çocuk belirlenen plana göre her iki ebeveynle vakit geçirir. | Çocuk genellikle velayet sahibinin yanında yaşar. |
| Ebeveyn Sorumluluğu | Anne ve baba eşit derecede sorumludur. | Velayet sahibi ebeveyn çocuğun temel sorumluluğunu üstlenir. |
📌 Özetle: Ortak velayet, ebeveynler arasında uyumlu bir işbirliği varsa avantajlıdır. Ancak, anlaşmazlık halinde tek taraflı velayet daha uygun olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Ortak velayet her boşanma davasında verilir mi?
❌ Hayır. Ortak velayet yalnızca tarafların anlaşmalı boşanması halinde ve çocuğun menfaatine uygunsa verilir.
2. Çekişmeli boşanmalarda ortak velayet mümkün mü?
⚖️ Türkiye’de çekişmeli boşanmalarda genellikle ortak velayet uygulanmaz.
3. Ortak velayet kararını değiştirmek mümkün mü?
✅ Evet. Eğer çocuğun menfaatleri değişirse, mahkemeye başvurularak ortak velayet kararı iptal edilebilir veya yeniden düzenlenebilir.
4. Ortak velayet alınca nafaka ödenir mi?
🔹 Ortak velayet durumunda, ebeveynlerden biri çocuğun maddi ihtiyaçlarını daha fazla karşılıyorsa, diğer ebeveynden katkı nafakası talep edebilir.
5. Ortak velayet hangi yaş grubu için uygundur?
🔹 Genellikle 3 yaşından büyük çocuklar için ortak velayet daha uygundur. Küçük çocukların bakım ihtiyacı nedeniyle, çoğu zaman anneye velayet verilir.
Sonuç
✅ Ortak velayet, boşanma sonrası çocuğun hem annesi hem de babasıyla güçlü bir ilişki sürdürmesini sağlayan bir sistemdir.
✅ Türkiye’de sadece anlaşmalı boşanmalarda ortak velayet uygulanabilir.
✅ Eğer ebeveynler arasında ciddi anlaşmazlıklar varsa, mahkeme tek taraflı velayet kararı verir.
✅ Çocuk için en iyi kararın verilmesi adına, mahkemeye ortak velayet talebi sunulmadan önce hukuki destek almak faydalıdır.
📌 Eğer ortak velayet almak istiyorsanız, anlaşmalı boşanma protokolünüzü bu yönde hazırlamanız gerekmektedir.
Bir yanıt yazın