Türkiye’de hızlı kentleşme, nüfus artışı ve imar planlarının yetersizliği nedeniyle zaman zaman ruhsatsız ya da kaçak yapılar ortaya çıkabiliyor. Bu yapıların sahipleri, temel yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına su ve elektrik bağlatma yollarına başvuruyor. Peki, kaçak bir yapıya su veya elektrik bağlanması yasal mı? Hangi durumlarda bağlanabilir? Belediyeler ve ilgili kurumlar bu konuda nasıl hareket eder? Bu yazıda, kaçak yapı statüsündeki konutlara altyapı hizmetlerinin bağlanmasıyla ilgili tüm hukuki süreci ele alacağız.
Kaçak Yapı Nedir?
Kaçak yapı, imar mevzuatına aykırı olarak inşa edilen ve genellikle ruhsat almadan yapılan yapılardır. Bu tür yapılar:
- İmar planlarına aykırıdır
- Yapı ruhsatı bulunmaz
- Yapı kullanma izni (iskan belgesi) yoktur
Bu nedenle hem belediyeler hem de devlet kurumları nezdinde yasal statüde değildir.
Kaçak Yapıya Su ve Elektrik Bağlanması Yasal mı?
Genel kural olarak hayır. Kaçak yapıların elektrik, su ve doğalgaz gibi altyapı hizmetlerinden faydalanması hukuken mümkün değildir. Çünkü bu hizmetlerin sağlanması için:
- Yapı ruhsatı
- Yapı kullanma izni
- İskan belgesi
gereklidir. Ancak bazı istisnalar mevcuttur.
Elektrik ve Su Bağlantısı İçin Gerekli Belgeler
| Hizmet | Gerekli Belgeler |
|---|---|
| Elektrik | Yapı ruhsatı, iskan belgesi, tapu, belediyeden alınacak uygunluk yazısı |
| Su | Yapı ruhsatı, iskan belgesi, su aboneliği başvuru formu, yapı adresi teyidi |
Bu belgeler sağlanmadıkça ilgili dağıtım şirketleri abonelik açamaz.
Kaçak Yapıya Geçici Elektrik/Su Bağlantısı Mümkün mü?
Evet, belirli koşullarda geçici bağlantı yapılabilir:
- İnşaat süresince kullanılmak üzere geçici elektrik ya da su aboneliği alınabilir.
- Ancak bu durum, yapının tamamlanmasından sonra kalıcı bağlantı için geçerli değildir.
- Geçici abonelikler genellikle 3 ay – 1 yıl süreli verilir.
İmar Barışı ve Yapı Kayıt Belgesi Kapsamında Bağlantı
2018 yılında çıkarılan İmar Barışı ile birlikte kaçak yapı sahiplerine Yapı Kayıt Belgesi alma hakkı tanındı. Bu belge sayesinde:
- Elektrik, su ve doğalgaz bağlantısı yapılabilmesi mümkün hale geldi.
- Ancak bu belge, yapının yasal hale geldiği anlamına gelmez.
- Yapı Kayıt Belgesi olan binalar, tapu ve imar hakları yönünden kısıtlıdır.
Not: 2019 itibarıyla yapı kayıt belgesi başvuruları sona ermiştir, ancak alınan belgeler hâlen geçerlidir.
Belediyeler Kaçak Yapıya Su veya Elektrik Bağlayabilir mi?
Belediyeler, kendi sorumluluk alanındaki yapılar için karar alabilirler. Ancak:
- Yapı ruhsatsızsa ve iskan yoksa,
- Yapı kayıt belgesi sunulmamışsa,
bağlantı yapmaları yasaya aykırıdır. Belediye başkanı ve yetkili personel hakkında görevi kötüye kullanma suçlamasıyla dava açılabilir.
Kaçak Yapıya Su veya Elektrik Bağlayan Kurumlara Ne Olur?
- İlgili kurumlar (örneğin TEDAŞ, İSKİ), mevzuata aykırı işlem yaptıkları tespit edilirse soruşturma ve denetim geçirebilir.
- Haksız bağlantı işlemleri sonradan iptal edilebilir.
- Bağlantı yapılmışsa cezai işlem uygulanabilir, yapı mühürlenebilir.
Kaçak Yapıya Bağlantı Yapan Kişi Cezalandırılır mı?
Yasal olmayan bağlantıları yapan yükleniciler veya tesisatçılar hakkında da:
- Yapı Denetim Kanunu ve Türk Ceza Kanunu çerçevesinde idari para cezaları
- Gerekirse adli süreç başlatılabilir
Bağlantı sırasında sahte belge sunulmuşsa resmî belgede sahtecilik suçundan dava açılabilir.
Yargıtay ve Danıştay Kararlarıyla Uygulama Örnekleri
- Danıştay 6. Daire, 2019/1458 E., 2020/3446 K.: “Yapı ruhsatı bulunmayan kaçak yapıya yapılan su bağlantısı hukuka aykırıdır.”
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2017/1234 E., 2018/9876 K.: “Ruhsatsız yapıya bağlantı yapan yetkili görevliler görevini kötüye kullanmış sayılır.”
Yıkım Kararı Olan Yapıya Bağlantı Yapılır mı?
Hayır. Yıkım kararı kesinleşmiş bir yapıya elektrik, su veya doğalgaz bağlanamaz. Bağlantı yapılmışsa ilgili kurumlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Vatandaş Ne Yapmalı?
- Yapı ruhsatı ve iskan belgesi varsa, bağlantı için başvurabilir.
- Yapı kayıt belgesi alınmışsa, geçerli olduğu sürece bağlantı yapılabilir.
- Bağlantı yapılmazsa idare mahkemesine dava açılabilir.
- Hiçbir belge yoksa, yapı yasal hale getirilene kadar bağlantı beklenmemelidir.
Sonuç: Hukuka Uygun Bağlantı, Kalıcı Çözüm
Kaçak yapıya su veya elektrik bağlanması, istisnalar dışında hukuken mümkün değildir. Yasal belgeler olmadan yapılan bağlantılar hem bina sahibi hem de bağlantıyı yapan kurum açısından büyük riskler barındırır. Uzun vadeli ve kalıcı çözüm için yapı ruhsatı alınmalı ve yapı imar planlarına uygun hale getirilmelidir. Aksi takdirde yapılan tüm bağlantılar geçici olup, hem cezai hem de idari yaptırımlarla karşılaşılması kaçınılmazdır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın