Arabuluculuk, son yıllarda Türkiye’de hukuki uyuşmazlıkların çözümünde etkin bir yöntem olarak sıkça kullanılmaktadır. Özellikle iş hukuku, ticaret hukuku ve tüketici hukuku alanlarında arabuluculuğa başvurmak zorunlu hale getirilmiştir. Arabuluculuk hizmetinden yararlanmak isteyenlerin merak ettiği konuların başında ise arabulucu ücreti ve bu ücretlerin nasıl hesaplandığı gelir.
Arabulucu ücreti, Adalet Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi kapsamında belirlenir. Tarife dışında farklı ücret uygulamaları mümkün değildir.
Arabulucu Ücreti Nedir?
Arabulucu ücreti, uyuşmazlığın çözümü için tarafların arabulucuya ödedikleri hizmet bedelidir. Arabuluculuk hizmetleri ücrete tabidir ve bu ücret, anlaşma sağlansın veya sağlanmasın, taraflarca eşit şekilde karşılanır. Ancak taraflar kendi aralarında farklı bir ödeme şekli üzerinde anlaşabilirler.
Arabulucu Ücret Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Arabulucu ücretinin hesaplanmasında temel kriter uyuşmazlığın konusu olan maddi değer veya uyuşmazlık türüdür. Arabulucu ücret tarifesinde belirlenen oranlar üzerinden hesaplama yapılır. Uyuşmazlığın maddi bir değerle ifade edilemediği durumlarda ise sabit ücret uygulaması söz konusudur.
Arabulucu ücret hesaplamasında temel olarak şu yöntem uygulanır:
- Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan tutar belirlenir.
- Belirlenen tutara, Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan tarifedeki oran uygulanır.
- Ortaya çıkan tutar, taraflar arasında eşit olarak bölünür.
Arabuluculuk Ücreti Tarifesi Nasıl Belirlenir?
Her yıl güncellenen Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi, Adalet Bakanlığı tarafından resmi gazetede yayımlanır. Tarifede ücretler; uyuşmazlığın değerine ve türüne göre kademeli olarak artar. Ücret tarifesi, genellikle her yıl ocak ayında güncellenir.
Arabuluculuk Ücret Tarifesi Örneği (2024 yılı)
| Uyuşmazlık Konusu Değeri | Ücret Oranı |
|---|---|
| İlk 100.000 TL için | %6 |
| Sonraki 200.000 TL için | %5 |
| Sonraki 500.000 TL için | %4 |
| Sonraki 1.000.000 TL için | %3 |
| 1.800.000 TL’den fazlası | %1,5 |
Örneğin, 150.000 TL’lik bir uyuşmazlıkta hesaplama şöyle yapılır:
- İlk 100.000 TL için: 100.000 x %6 = 6.000 TL
- Kalan 50.000 TL için: 50.000 x %5 = 2.500 TL
- Toplam arabuluculuk ücreti: 6.000 + 2.500 = 8.500 TL
Bu tutar, taraflar arasında eşit olarak paylaşılır.
Arabuluculuk Ücretini Kim Öder?
Arabulucu ücretini kural olarak taraflar eşit şekilde karşılar. Ancak taraflar, ücretin ödenmesi konusunda farklı bir düzenleme yapabilirler. Özellikle iş hukuku uyuşmazlıklarında anlaşma sağlanamaması halinde, ilk iki saatlik arabuluculuk ücreti devlet tarafından karşılanır.
Taraflardan birinin arabulucu toplantısına katılmaması halinde, arabuluculuk ücreti katılmayan tarafça ödenir.
Arabuluculuk Ücreti İade Edilir mi?
Arabuluculuk ücretinin, tarafların anlaşamaması durumunda iadesi söz konusu değildir. Arabulucu, anlaşma sağlanmasa dahi sunduğu hizmet karşılığında ücrete hak kazanır.
Ancak, ücretin yanlış hesaplanması veya fazla tahsil edilmesi durumunda fazla alınan tutarın iadesi mümkündür.
Arabuluculuk Ücretinin Ödenmemesi Durumu
Arabuluculuk ücretinin ödenmemesi halinde, arabulucu taraflara karşı ücret alacağını dava veya icra yoluyla talep edebilir. Arabulucu ücretinin ödenmemesi durumunda taraflar, gecikme faizi ile birlikte ödeme yapmak zorunda kalabilir.
Zorunlu Arabuluculukta Ücretlendirme Farklı mı?
İş hukuku, tüketici hukuku ve ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk başvurusu zorunludur. Bu alanlarda da ücret tarifesi aynıdır. Ancak zorunlu arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa ilk iki saatlik ücret taraflar yerine devlet tarafından karşılanır.
Arabulucu Ücreti ve Vergi İlişkisi
Arabuluculuk faaliyetinden elde edilen ücretler, Gelir Vergisi Kanunu’na göre vergilendirilir. Arabulucu, aldığı ücretler üzerinden serbest meslek makbuzu düzenlemek zorundadır.
Arabuluculuk Ücreti Pazarlık Konusu Olabilir mi?
Arabuluculuk ücreti tarifede belirtilen tutarların altında olmamak kaydıyla taraflar arasında pazarlık konusu yapılabilir. Ancak tarifenin altında bir ücret belirlenemez ve uygulanamaz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Arabuluculuk ücreti nedir?
Uyuşmazlıkların çözümü için arabulucuya ödenen hizmet bedelidir. - Arabuluculuk ücretini kim öder?
Kural olarak taraflar eşit öder, ancak farklı düzenlemeler yapılabilir. - Arabuluculuk ücret tarifesi nerede yayımlanır?
Her yıl resmi gazetede Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanır. - Arabulucu ücreti nasıl hesaplanır?
Uyuşmazlık tutarına tarife oranları uygulanarak hesaplanır. - Zorunlu arabuluculukta ücret farkı var mı?
Tarife aynıdır, ancak ilk iki saatlik ücret anlaşma olmazsa devlet tarafından ödenir. - Arabulucu ücreti iade edilir mi?
Anlaşma olmazsa dahi ücret iade edilmez. - Arabulucu ücreti ödenmezse ne olur?
Arabulucu alacağını dava veya icra yoluyla tahsil edebilir. - Arabuluculuk ücretinde pazarlık yapılabilir mi?
Evet, ancak tarifede belirlenen asgari tutarın altına düşülemez. - Arabulucu ücreti vergilendiriliyor mu?
Evet, arabuluculuk ücreti serbest meslek kazancı olarak vergilendirilir. - Toplantıya katılmayan taraf ücreti öder mi?
Evet, toplantıya katılmayan taraf arabuluculuk ücretini ödemekle yükümlüdür.
Bir yanıt yazın