Anlaşmalı boşanma, Türk hukuk sisteminde evlilik birliğini sona erdirmek isteyen çiftlerin en hızlı ve pratik biçimde boşanmasını sağlayan hukuki yöntemdir. Boşanmanın çekişmeli süreçlerde uzun zaman alması ve tarafların psikolojik olarak yıpranmasına yol açması sebebiyle, anlaşmalı boşanma çoğu çift tarafından tercih edilmektedir. Bu yazımızda, anlaşmalı boşanma süreci, hukuki şartları ve dikkat edilmesi gereken noktalar detaylı şekilde ele alınacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanma kararını ortaklaşa alıp, boşanmanın tüm sonuçları üzerinde anlaşmaları durumunda başvurabilecekleri boşanma türüdür. Bu süreç, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 166/3. maddesiyle düzenlenmiştir. Anlaşmalı boşanmanın temel amacı, evlilik birliğini sonlandırırken eşlerin birbirlerine karşı hoşgörülü davranarak, boşanmanın doğurabileceği çatışmaları en aza indirmektir.

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için aşağıdaki hukuki şartların eksiksiz sağlanması gerekir:

1. En Az Bir Yıl Süren Evlilik

Anlaşmalı boşanmanın ilk ve en temel şartı, tarafların en az bir yıldır evli olmasıdır. Bir yıldan kısa süreli evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir.

2. Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması veya Bir Eşin Davasını Diğerinin Kabul Etmesi

Anlaşmalı boşanma için eşlerin birlikte dava açması veya bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eşin açıkça kabul etmesi gerekir. Taraflardan birinin boşanmayı kabul etmemesi halinde süreç çekişmeli boşanmaya dönüşür.

3. Tarafların Mahkemede Hazır Bulunması

Anlaşmalı boşanma duruşmasında, eşlerin bizzat bulunması ve hâkimin huzurunda iradelerini açıkça beyan etmeleri zorunludur. Tarafların duruşmaya vekil aracılığıyla katılması yeterli değildir.

4. Boşanma Protokolünün Hazırlanması

Taraflar, boşanmanın tüm sonuçlarını içeren yazılı bir protokol hazırlamalıdır. Bu protokolde mal paylaşımı, nafaka, velayet, kişisel ilişki kurulması gibi tüm hususların açıkça düzenlenmiş olması gerekir.

5. Hâkimin Protokolü Uygun Bulması

Mahkeme hâkimi, eşlerin sunduğu anlaşmalı boşanma protokolünü tarafların ve varsa çocukların menfaatleri açısından uygun bulmalıdır. Hâkim gerekli görürse protokolde bazı değişiklikler yapılmasını isteyebilir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Yer Alması Gereken Hususlar

Anlaşmalı boşanma protokolünde aşağıdaki konular açıkça belirtilmelidir:

• Boşanma iradesinin açıkça ifade edilmesi
• Ortak çocuk varsa velayetin kime verileceği
• Velayet verilmeyen eşin çocukla kişisel ilişkisinin düzenlenmesi
• Nafaka miktarı ve ödeme şekli
• Mal paylaşımı ve maddi hakların net olarak belirtilmesi
• Eşlerin birbirlerinden maddi veya manevi tazminat taleplerinin olup olmadığı

Anlaşmalı Boşanmanın Süreci Nasıl İşler?

Anlaşmalı boşanma süreci şu aşamalardan oluşmaktadır:

Başvuru ve Protokol Hazırlanması

Taraflar avukatları aracılığıyla veya kendileri anlaşmalı boşanma dilekçesi ve protokolü hazırlayarak yetkili aile mahkemesine başvurur.

Duruşma Tarihinin Belirlenmesi

Mahkeme başvuruyu değerlendirerek genellikle 1-2 ay içinde duruşma günü belirler.

Tarafların Mahkemede Beyan Vermesi

Belirlenen tarihte taraflar duruşmaya bizzat katılarak hâkim önünde boşanma iradelerini beyan eder. Hâkim, eşlerin özgür iradeleriyle karar verdiklerinden emin olur.

Boşanma Kararının Verilmesi

Hâkim, eşlerin anlaşmasını uygun bulursa boşanma kararı verir. Genellikle tek celsede boşanma sonuçlanır.

Kararın Kesinleşmesi ve Nüfus Kayıtlarına İşlenmesi

Mahkeme tarafından verilen boşanma kararı yaklaşık 2-4 hafta içinde kesinleşir. Karar kesinleştikten sonra nüfus kayıtlarına işlenir ve taraflar hukuken boşanmış sayılır.

Anlaşmalı Boşanmanın Avantajları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanmanın tercih edilme sebepleri arasında şunlar öne çıkar:

• Hızlı süreç (genellikle tek celsede sonuçlanır)
• Düşük maliyet
• Taraflar arasında daha az psikolojik yıpranma
• Mahremiyetin korunması
• Çocukların süreçten daha az etkilenmesi

Anlaşmalı Boşanmanın Dezavantajları Var mıdır?

Anlaşmalı boşanmanın olası dezavantajları şunlardır:

• Taraflardan biri süreçte baskı altında kalarak istemediği haklardan feragat edebilir.
• Aceleyle hazırlanan protokolde bazı haklar gözden kaçabilir.
• Hakim, protokolü uygun bulmadığı takdirde süreç uzayabilir veya çekişmeli boşanmaya dönüşebilir.

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Anlaşmalı boşanma davası ne kadar sürer?
   Genellikle tek celsede biter ve toplam süre ortalama 1-3 aydır.
2. Anlaşmalı boşanmada avukat şart mı?
   Avukat zorunlu değildir fakat süreçte hukuki yardım almak faydalıdır.
3. Evliliğimiz bir yıldan az, anlaşmalı boşanabilir miyiz?
   Hayır, anlaşmalı boşanma için en az bir yıl evlilik şarttır.
4. Taraflardan biri duruşmaya katılmazsa ne olur?
   Bu durumda anlaşmalı boşanma gerçekleşmez, dava çekişmeli hale gelebilir.
5. Anlaşmalı boşanma protokolü değiştirilir mi?
   Tarafların ortak iradesiyle duruşmadan önce veya hâkim onayıyla duruşma sırasında değiştirilebilir.
6. Çocuğun velayeti konusunda anlaşmazlık varsa anlaşmalı boşanma yapılabilir mi?
   Hayır, velayet konusunda anlaşma şarttır.
7. Anlaşmalı boşanma kararından vazgeçebilir miyiz?
   Boşanma kararı kesinleşmeden vazgeçebilirsiniz.
8. Boşandıktan sonra nafaka miktarını değiştirmek mümkün mü?
   Evet, tarafların ekonomik durumlarında değişiklik varsa mahkeme kararıyla değiştirilebilir.
9. Anlaşmalı boşanmada nafaka zorunlu mudur?
   Hayır, tarafların isteğine bağlıdır.
10. Anlaşmalı boşanma protokolü mahkemeye sunulmak zorunda mı?
    Evet, protokolün mahkemeye sunulması ve hâkim tarafından onaylanması gerekir.