Tenkis Davası Nedir?

Tenkis davası, Türk miras hukukunda önemli bir yere sahiptir ve saklı paylı mirasçıların miras haklarının korunmasını amaçlayan bir davadır. Tenkis kelimesi, “eksiltme” anlamına gelir ve bu dava, miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufları ile saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edebilecek durumların düzeltilmesini sağlar.

Türk Medeni Kanunu’nda Tenkis Davasının Yeri

Tenkis davası, Türk Medeni Kanunu’nun belirli hükümleri kapsamında düzenlenmiştir. Özellikle 571 ve devamı maddelerde tenkis davasının esaslarını bulmak mümkündür. Kanun koyucu, saklı paylı mirasçıların haklarının korunması ile özgür irade ile yapılan tasarruflar arasında bir denge kurmayı hedeflemiştir.

Tenkis Davasının Amacı Nedir?

Tenkis davasının amacı, miras bırakanın ölmeden önce yaptığı ölüme bağlı tasarruflar veya bağışlamalar nedeniyle saklı paylı mirasçıların haklarının zedelenmemesini sağlamaktır. Bu davayla, saklı paylı mirasçılar kendilerine kanunen tanınan miras paylarına kavuşurlar.

Tenkis Davasının Hukuki Dayanağı

Türk Medeni Kanunu’nda İlgili Hükümler

Tenkis davası, Türk Medeni Kanunu’nun saklı pay düzenlemeleri kapsamında değerlendirilir. Kanunun ilgili maddelerinde, miras bırakacak kişinin özgür iradesiyle yaptığı tasarruflara rağmen, saklı paylı mirasçıların haklarının nasıl korunacağına dair hükümler yer alır.

Saklı Paylı Miras Hakkının Korunması

Saklı paylı mirasçılar, kanunen korunmuş bir miras hakkına sahiptir. Tenkis davası, bu hakkın ihlal edilmesi durumunda devreye girer ve miras hakkının korunmasına hizmet eder.

Ölüme Bağlı Tasarruflara Sınır Getirilmesinin Amacı

Ölüme bağlı tasarruflar, kişinin ölümünden sonra mal varlığını nasıl paylaştıracağını gösterir. Tenkis davası, bu tasarrufların saklı payları ihlal etmesini engelleyerek mirasçıların haklarını korumayı hedefler.

Saklı Pay Nedir ve Kimleri Kapsar?

Saklı Paylı Mirasçılar Kimlerdir?

Saklı paylı mirasçılar Türk Medeni Kanunu’na göre belli bir korunmuş miras hakkına sahiptir. Ana hatlarıyla, miras bırakanın çocukları, anne-babası ve eşi saklı paylı mirasçılar olarak kabul edilmektedir.

Saklı Pay Oranları

Türk Medeni Kanunu’na göre saklı pay oranları şu şekilde belirlenmiştir:

• Çocuklar için yasal miras payının yarısı,
• Ana-baba için yasal miras payının dörtte biri,
• Sağ kalan eş için, çocuklar veya ana-baba ile birlikte mirasçı olursa yasal miras payının dörtte biri, tek başına mirasçı olursa dörtte üçü.

Saklı Payın İhlali Nasıl Tespit Edilir?

Miras bırakanın yapmış olduğu ölüme bağlı tasarrufların toplam değeri, saklı pay miktarını aşarsa saklı pay ihlali söz konusu olabilir. Bu durumda, mirasçının tenkis davası açarak korunmuş hakkını geri alması gerekir.

Tenkis Davası Şartları Nelerdir?

Tenkise Konu Olabilecek Kazandırmalar

Tenkis davasında, miras bırakanın yaptığı vasiyetnameler, yaşam boyu bağışlar ve diğer kazandırıcı işlemler sorgulanabilir. Burada önemli olan husus, bu kazandırmaların tenkis kapsamına girebilmesi için saklı payı ihlal eder nitelikte olmasıdır.

Tenkis Hakkının Doğması İçin Gerekli Koşullar

Tenkis hakkı, ancak saklı payın ihlal edilmesi durumunda doğar. Miras bırakanın mal varlığı üzerinde özgür bir şekilde tasarrufta bulunmuş olması, bu hakkın doğması için bir gerekliliktir.

Mirastan Mal Kaçırma ile Karıştırılan Durumlar

Tenkis davası, bazen mirastan mal kaçırma davalarıyla karıştırılabilir. Tenkis, miras bırakanın mirasçının saklı payını ihlal eden tasarruflarını kapsarken, mirastan mal kaçırma, miras bırakanın tek taraflı aldatma yoluyla mallarını elden çıkarması durumudur.

Tenkis Davası Nasıl Açılır?

Dava Açma Süreci Adım Adım

Tenkis davası açmak için mirasçının öncelikle bir avukat danışmanlığı alması önerilir. Dava, miras bırakanın son ikametgahındaki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Dava dilekçesinde tenkis talebi, saklı payın ihlal edildiği belgelerle ispatlanmalıdır.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli mahkeme, genel olarak Asliye Hukuk Mahkemesi iken, yetkili mahkeme ise miras bırakanın son ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir.

Davanın Tarafları

Davayı açabilecek taraflar, saklı payı ihlal edilen mirasçılardır (çocuklar, anne-baba, eş). Davalı taraf ise, miras bırakanın tenkis konusu yapmış olduğu tasarruflardan faydalanan kişilerdir.

Dava Dilekçesinde Yer Alması Gereken Hususlar

Dilekçede, davalıların kim olduğu, miras bırakanın yapmış olduğu tasarruflar, saklı payların hangi yönden ihlal edildiği ve talep edilen tenkis miktarları gibi detaylar belirtilmelidir.

Tenkis Davası Süresi ve Zaman Aşımı

Dava Açma Süresi

Türk Medeni Kanunu madde 571 uyarınca, tenkis davası, mirasçı tarafından mirasbırakanın ölümünden sonra bir yıl içinde açılmalıdır. Saklı pay hakkı zamanaşımına uğramayacağından 10 yıl süresi içinde dava hakkı devam eder.

Saklı Pay Sahibi Kişinin Davayı Ne Zaman Açabileceği

Saklı pay sahibi, miras bırakanın ölümünden sonrası itibarıyla hakkını öğrendiği andan itibaren bir yıl içerisinde davayı açabilir.

Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Farkları

Zamanaşımı, belirli bir sürenin geçmesiyle davacının talep hakkını yitirmesi anlamına gelirken; hak düşürücü süreden sonra dava açılamaz. Tenkis davasında bazı talepler için hak düşürücü süreler de söz konusudur.

Tenkis Davasına İlişkin Önemli Yargı Kararları ve Uygulamalar

Yargıtay Kararlarında Tenkis Ölçütleri

Yargıtay, tenkis davalarının incelenmesinde belirli ölçütler uygulamaktadır. Burada dikkate alınan hususlar arasında miras bırakanın tasarrufları ile mirasçıların saklı paylarının örtüşüp örtüşmediği yer alır.

Uygulamada Sık Karşılaşılan Sorunlar

Uygulamada en sık karşılaşılan sorun, mirasçılar arasında anlaşmazlıklardır. Bu tür davalarda mahkemeler çoğu zaman kapsamlı bir delil incelemesi yaparak adil bir çözüme ulaşmaya çalışır.

Tenkis Davası ve Tapu İptali-Tescil Davası İlişkisi

Tenkis davası sonucunda, bazen tapu iptali ve tescil yoluna gidilebilir. Miras bırakanın yaptığı ölüme bağlı tasarrufların iptali için bu tür talepler mevcut olabilir.

Tenkis Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler & Sık Sorulan Sorular

Mirasta Mal Kaçırma ile Tenkis Arasındaki Fark

Mirasta mal kaçırma, kasıtlı bir eylem olup; mirasçıların bilgilendirilmeden mirasın farklı kişilere geçirilmesidir. Tenkis ise, yasal mirasçıların saklı paylarının ihlali durumunu kapsamaktadır.

Kimler Tenkis Davası Açamaz?

Saklı payı olmayan mirasçılar ve üçüncü kişiler bu davayı açamazlar. Davayı açma hakkı sadece saklı paylı mirasçılarındır.

Tenkis Davası ile Hak Nasıl Geri Alınır?

Tenkis davası sonucunda mahkeme, saklı payı ihlal eden tasarrufun iptaline karar verebilir ve mirasçıların miras payları temin edilir.

SSS – Tenkis Davası Hakkında Sık Sorulan Sorular

Tenkis Davası Hangi Sürede Açılmalıdır?

Tenkis davası, saklı pay hakkının ihlal edildiğinin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde açılmalıdır.

Saklı Pay Mal Kaçırma Durumunda da Geçerli midir?

Saklı pay hakkı, mal kaçırma durumundan bağımsız olarak, doğrudan ihlal edilen miras payları ile ilgilidir.

Davacı ve Davalı Kimdir?

Davacı, saklı payı ihlal edilen mirasçıdır. Davalı ise bu ihlali gerçekleştiren, kazançlı çıkan kişi veya kişilerdir.

Tenkis Davasında Zamanaşımı Süresi Var mıdır?

Evet, saklı payın ihlal edildiği öğrenildiği andan itibaren bir yıl ve her hâlükârda bağımsız olarak 10 yıl içinde açılmalıdır.

Tenkis Davası Açılmazsa Ne Olur?

Eğer dava açılmazsa, saklı payları ihlal edilen mirasçılar haklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilirler.

Tenkis Davasında Hangi Mahkeme Yetkilidir?

Bu davada yetkili mahkeme, miras bırakanın son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Dava Açmak İçin Belgeler Nelerdir?

Davacı, miras bırakanın yapmış olduğu tasarrufları, saklı pay ihlalini ve kendi mirasçılık statüsünü belgelendirmelidir.

Başka Davalarla Birleştirilebilir mi?

Evet, tapu iptal ve tescil gibi davalarla birleşebilir.

Tenkis Davasını Kimler Açabilir?

Sadece saklı payı bulunan mirasçılar (çocuklar, anne-baba, eş).

Davayı Kazandıktan Sonra Nasıl Devam Eder?

Dava kazanılırsa, ihlal edilen kısım itibarıyla tasarruflar iptal edilir ve saklı pay mirasçıya iade edilir.